Door Wolter Huttinga
Ik ben er steeds meer van overtuigd dat stilte een belangrijke uitdaging voor ons is. Ook voor onze kerkdiensten.
Stil. Het stil laten worden. Er niet doorheen praten.
Waardoorheen?
Nu ja, zeg het maar. Ik noem het maar gewoon: ‘Gods aanwezigheid’.
‘Hij die nederig en stil wandelt in de weg des Heren’. Dat je dat kunt zingen en ervaren in een kerkdienst. Dat je daarnaar leert verlangen.
Soms ben ik bang dat onze kerkdiensten teveel lijken op dat waar de rest van de week ook al op lijkt. Dat een kerkdienst teveel een imitatie is van de schreeuwerige seculiere werkelijkheid die het voor de rest van de week ook al voor het zeggen heeft in ons leven. Zo vind ik het bijvoorbeeld nog altijd jammer dat we – van conservatief tot progressief – destijds overal in de gereformeerde kerken klakkeloos die beamers hebben binnengehaald. Ja, tuurlijk, ik snap het gemak ervan ook wel en daar profiteer ik zelf ook van. Laat maar hangen dus, die hap.
Maar toch: je kunt je hele werkweek in smakeloze hokken doorbrengen waar beamers van die puntsgewijze rotpresentaties op muren projecteren. Mag er ook een plekje zijn waar je ogen even kunnen rusten van die goedkope bullets en plaatjes en ‘aantrekkelijk vormgegeven’ prullaria? Mag die plek alsjeblieft de kerk zijn?
De kerk als plek waar even geen informatie in je gepompt wordt. Waar je ogen en oren tot rust mogen komen. Waar je stil kunt worden voor God.
Aan dat soort dingen denk ik als het gaat over de kerk als oefenplaats voor het goede leven. Noem me een somberaar, maar ik ben van mening dat het leven zoals onze cultuur het ons leert te leven in- en in verziekt is. En van de kerk verlang ik op dat punt één ding te leren: gezondheid.
Verlangen naar het goede leven 
Ehm … ik zeg al niks meer.
Ok, één ding dan: ik ben het niet met je eens. Met somberen en sikkeneuren breng je geen verandering teweeg. Máák er iets waardigs, passends, schoons en zinvols van!
LikeLike
Nou, op zijn minst een stukje tekst dat het overdenken waard is; in stilte.
LikeLike
Als jij een kerk weet te vinden of inrichten waar het zo is, met weinig Augenkitzel en geen emotiegedoe en reutelende versieringen en dito muzikale uitingen, kom ik graag daarheen. In stilte ontvangen, wat een heerlijkheid….
LikeLike
Ik snak ook al jaren naar stilte in de kerk en heb die gelukkig gevonden, niet op zondagochtend, maar wel in christelijke meditatiegroepen. Het is erg mooi om samen stil te zijn en het stimuleert je ook om thuis stille tijd te houden.
Maar die beamers hebben daar volgens mij niets mee te maken, die vind ik juist erg handig. Of moet ik meer mediteren zodat ik me beter kan concentreren op een preek zonder plaatje?
LikeLike
‘Leer ons het goddelijk beleid der liefde te beamen’…
Powerpoint is uitgevonden om grote groepen efficiënt van informatie te voorzien. Met bullets en steekwoorden kun je de informatie in hapklare brokjes opdelen, argumenten helder onder elkaar zetten en om je gehoor niet binnen twee minuten kwijt te raken, kun je de nodige visuele prikkels toevoegen.
De kerkdienst is echter niet bedoeld om de gelovigen informatie te verstrekken over het geloof. In de kerk proberen we elkaar te raken op een niveau dat oneindig veel dieper ligt. We doen dat met oprechtheid, schoonheid in taal en in muziek, gelaagdheid in teksten, humor, mooie verhalen, een nieuw inzicht, stilte, liefde… Allemaal takken van sport die zich via de beamer buitengewoon slecht laten communiceren.
Ook in ben al jaren op zoek naar een plaats waar God zich laat ontmoeten, zonder dat de dominee er doorheen praat. Ik voor mij vond hem in de Lutherse kerk.
LikeLike
Ik snap heel goed dat we verlangen naar stilte. Het lijkt erop dat het groeit, naarmate onze wereld drukker en sneller wordt. Misschien is het wel de uitdaging van vandaag, want waar is het nog stil?
Na lang zakelijk actief te zijn geweest in een drukke wereld van geloof en spiritualiteit (met ook veel ruis in mijn hoofd) kwam ook bij mij het verlangen naar stilte sterk naar boven. Het was een bijzondere ervaring dat God mij na zoveel jaren afwezigheid weer vond in de stilte van een retraite. Sinds die tijd zoek ik de stilte vaker op en zorg ik dat het rumoer steeds wordt afgewisseld door momenten van stilte. En dat is al een verademing.
Hier vind ik het leuk om te vertellen dat ik de stilte juist sterk ervaar als ik elke week de Plantagekerk bezoek. Het is een stilte die op diverse manieren tot mij komt. Het stille gaan naar Zwolle, het zitten in de kerkbank en alles rustig waarnemen, de momenten van gebed, de liederen, de preken en de muziek. (En de beamer ervaar ik daarbij als professioneel, praktisch ondersteunend). Het is dus geen geluidloze stilte, maar ik ervaar het vaak wel als stil geconcentreerd zijn.
Het is mooi als er ook momenten van speciale stilte zijn, waarin er even helemaal geen geluid is. Maar dan vraag ik me tegelijk af waarom het zo moeilijk is om echt stil te zijn. Geluidsstilte maakt ook ongemakkelijk, alsof het je confronteert met iets dat te ontdekkend, te bloot is. Dat maakt dat ik vermoed dat stilte ook goede begeleiding nodig heeft, net zoals het zingen dit heeft. De stilte-organist, dat lijkt me een mooi vak. Maar het is ook al winst als de voorganger stilte-kenner is.
Ik vond het verrassend toen er laatst voor de dienst geen instrument speelde en we ons bewust werden van de gewenning aan geluid. Ik kan mij daar tegenover ook voorstellen dat het fijn is als we een keer bewust niet met elkaar praten tijdens de collecte en juist luisteren naar de piano. Het lijkt mij waarschijnlijker dat God zich laat horen via een instrument dan door het geroezemoes van al die verschillende stemmen van mensen die nog snel even wat facebook-achtige berichten uitwisselen. Behalve dan de kinderen, die mogen dat weer wel van mij :-). Allemaal kinderstemmetjes door elkaar, daar fleurt een kerk van op.
LikeLike